plamy na skórze – czym są i jak powstają przebarwienia skóry

plamy na skórze często pojawiają się z wiekiem i są nieodzowną częścią starzenia się organizmu. Niekiedy bywają również oznaką problemów zdrowotnych. W jaki sposób powstają przebarwienia na skórze i jak można im przeciwdziałać?

Dlaczego na skórze pojawiają się plamy?

Skóra, aby chronić ciało przed zgubnym wpływem promieni słońca, wydziela melaninę – naturalny barwnik. Jej ilość w naskórku jest zależna od fototypu danej osoby i definiuje rodzaj karnacji. Im jej więcej, tym skóra ciemniejsza i odporniejsza na działanie promieniowania UV. Organizm podczas ekspozycji na słońce wydziela większe ilości melaniny, co widzimy jako opaleniznę. Czasem dochodzi do zaburzeń w pigmentacji skóry, czego wynikiem bywają plamy – przebarwienia i odbarwienia. Najczęściej nazywa się je plamami starczymi, soczewicowatymi, wątrobowymi i pigmentacyjnymi. Teoretycznie tych terminów można używać zamiennie, choć uważa się, że plamy soczewicowate ściślej określają przebarwienia na skutek chorób, jak zespół Peutza-Jegherza, skóra pergaminowa, zespół Leopard bądź zespół Carneya.

Przebarwienia na skórze – gdzie ich źródło?

Przeważnie kiedy jesteśmy młodzi, uważamy, że problem przebarwień skórnych nas nie dotyczy. Zwykle głównym źródłem pojawiania się plam pigmentacyjnych jest starzenie się organizmu. Owszem, wraz z wiekiem rośnie skłonność do tworzenia się na skórze przebarwień, ale nie jest to jedyna przyczyna. Mogą się również pojawiać – także u młodych osób – w wyniku:

• nadmiernej ekspozycji na słońce;
• zmian hormonalnych, na przykład podczas ciąży oraz przyjmowania doustnej antykoncepcji;
• reakcji fototoksycznej i fotoalergicznej skóry;
• przebytych stanów zapalnych naskórka;
• mocnego napigmentowania makijażu;
• chorób skórnych;
• skaleczeń.

Starzenie się skóry i nadmierna ekspozycja na słońce a przebarwienia

Wraz z wiekiem człowiek nabywa doświadczenia, wiedzy i cierpliwości, lecz także zmian w wyglądzie. Wiąże się to z procesami stale odbywającymi się w ciele. Podczas starzenia się dochodzi do coraz większej kumulacji uszkodzeń na poziomie komórkowym DNA naskórka przez lata wystawianego na promienie słońca.

Nadmierne – długotrwałe i zbyt intensywne – wystawianie skóry na promieniowanie UV znacząco zwiększa wytwarzanie melaniny. Nieprawidłowości w wydzielaniu barwnika, zwane melanogenezą, doprowadzają do nierównej jego dystrybucji na powierzchni naskórka. Melanina gromadzi się w wybranych punktach, objawiając się w postaci uwidaczniających się często nieregularnych plam. Nie bez przyczyny najwięcej przebarwień pojawia się w miejscach przez lata najbardziej eksponowanych na słońce, jak twarz, szyja, dekolt czy ręce.

Zmiany hormonalne a przebarwienia

Duży wpływ na wytwarzanie melaniny mają hormony. Nic dziwnego – regulują proces jej powstawania (wpływ mają tarczyca, przysadka, jajniki czy nadnercza). Dlatego na zwiększone ryzyko pojawiania się przebarwień na skórze – zwanych w tym przypadku ostudą – są narażone osoby przyjmujące antykoncepcję hormonalną, borykające się z chorobami nadnerczy czy tarczycy oraz kobiety w ciąży. Pocieszający jest fakt, że często plamy wywołane zaburzeniami hormonalnymi znikają bądź ulegają osłabieniu wraz z uregulowaniem gospodarki hormonalnej lub po narodzinach dziecka czy ustaniu laktacji.

Fototoksyczność i fotoalergia a przebarwienia

Planując opalanie lub długą ekspozycję ciała na słońce, należy mieć też na uwadze, co jemy, pijemy, przyjmujemy doustnie oraz aplikujemy na skórę. Niektóre ekstrakty z roślin działają fototoksycznie i fotoalergicznie, wywołując naskórne reakcje alergiczne, oparzenia i przebarwienia. Niekiedy nawet perfumy mogą spowodować zmiany na naskórku pod wpływem słońca. Najpopularniejsze substancje fototoksyczne i fotouczulające:

• ekstrakty z dziurawca i skrzypu – spożywane jako napary;
• ekstrakty z selera, arniki, rumianku, nagietka – stosowane bezpośrednio na skórę;
• kwasy AHA i BHA w dużym stężeniu – dlatego odradza się stosowanie silnych kuracji kwasowych w okresie silnego nasłonecznienia (wiosną, latem);
• olejki eteryczne – szczególnie z cytrusów.

Jak przeciwdziałać przebarwieniom na skórze i jak je niwelować?

Najskuteczniejszym sposobem uchronienia się przed powstawaniem przebarwień jest świadoma i codzienna pielęgnacja przeciwsłoneczna. Fotoochrona zabezpieczy skórę przed negatywnym wpływem promieni UV – kumulacją melaniny w wybranych partiach – i zahamuje ten proces inicjujący się wraz z wiekiem. Każdego dnia nanoś na skórę kremy z filtrem o SPF minimum 10. Mogą to być kremy pielęgnacyjne, które dodatkowo mają ochronę UV na przykład nasz wygładzający krem przeciwzmarszczkowy tołpa.® holistic pro age adaptogen kwas azelainowy z SPF 20 lub hialuronowy krem nawilżający z serii tołpa.® dermo face hydrativ z SPF 10.

Latem zwiększ faktor do 30, a w szczególnie słoneczne dni nawet do 50 (zwłaszcza jeśli masz skłonność do oparzeń słonecznych). Dodatkowo unikaj nadmiernej ekspozycji na słońce – koniecznie w okresie wakacyjnym – w godzinach od 11 do 16. Do codziennej pielęgnacji możesz wykorzystać nasz hialuronowy BB krem nawilżający z serii tołpa.® dermo face hydrativ z SPF 30, a jeśli na twojej cerze pojawiają się pierwsze oznaki starzenia nasz lekki krem z serii tołpa.® dermo face 30+ futuris, który również zawiera SPF 30.

Fotoprotekcja to prewencja i działanie profilaktyczne. Ale co ze skórą, na której już znajdują się przebarwienia? Czy jest możliwa ich redukcja?

Plam po przebytych stanach zapalnych, na przykład trądziku, możemy pozbyć się na kilka sposobów:

• mikrodermabrazją – zabiegiem złuszczającym wierzchnią warstwę naskórka i pobudzającym go do regeneracji i odnowy;
• kwasami owocowymi (AHA i BHA), między innymi glikolowym, migdałowym i mlekowym, które znajdziesz między innymi w naszej serii tołpa.® authentic;
• laseroterapią – działającą punktowo na plamy, rozjaśniającą je, usuwając martwy naskórek;
• kosmetykami rozjaśniającymi przebarwienia, jak np. nasz krem rozjaśniający przebarwienia tołpa.® estetic przebarwienia.

Podobnie można postępować z plamami starczymi i soczewicowatymi, jednak są one trudniejsze do zniwelowania. Z niektórymi musimy się pogodzić na zawsze – przyzwyczaić do tego, że będą nam już towarzyszyć przez całe życie. W przypadku pigmentacji posłonecznej (również w wyniku starzenia się organizmu), oprócz wyżej wymienionych sposobów, pomocna będzie również witamina C, którą znajdziesz między innymi w naszych kosmetykach tołpa.® z linii holistic. Skoncentrowane serum z witaminą C z tej serii dodatkowo zwiększy zdolności adaptacyjne skóry, uodparniając ją na czynniki zewnętrzne.

Uwaga, jeśli niepokoi Cię wygląd jakiegoś przebarwienia, koniecznie skonsultuj to z lekarzem.